پرکاربردترین دستورها در سرور لینوکس از جمله ابزارهای کلیدی برای هر مدیر سیستم و توسعه‌دهنده‌ای به شمار می‌آیند. این دستورات به شما امکان می‌دهند تا به راحتی با محیط خط فرمان (CLI) لینوکس کار کنید و مدیریت سرور را به شیوه‌ای کارآمد انجام دهید. با یادگیری و تسلط بر این دستورات، می‌توانید عملکرد و بهره‌وری خود را در مدیریت سرورهای لینوکسی افزایش دهید.
در این مقاله، به معرفی مهم‌ترین دستورات لینوکس خواهیم پرداخت و هر کدام را با توضیحات و مثال‌هایی روشن خواهیم کرد. این دستورات به شما کمک می‌کنند تا به راحتی فایل‌ها را مدیریت کنید، اطلاعات سیستم را بررسی کنید، و عملیات‌های مختلف را انجام دهید.
1. دستور ls
دستور ls یکی از ابتدایی‌ترین و پرکاربردترین دستورات در لینوکس است که برای نمایش محتویات یک دایرکتوری استفاده می‌شود. این دستور می‌تواند به شما کمک کند تا ببینید چه فایل‌ها و دایرکتوری‌هایی در یک مسیر خاص وجود دارند.
مثال:
ls -l
این دستور لیست فایل‌ها را به صورت تفصیلی و با اطلاعاتی مانند مجوزها، مالکیت، و اندازه نمایش می‌دهد.
2. دستور cd
دستور cd برای تغییر دایرکتوری فعلی استفاده می‌شود. با استفاده از این دستور می‌توانید به دایرکتوری‌های مختلف بروید.
مثال:
cd /home/user/Documents
با این دستور به دایرکتوری Documents وارد می‌شوید.
3. دستور cp
دستور cp برای کپی کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود. این دستور به شما امکان می‌دهد که از فایل‌های موجود نسخه پشتیبان بگیرید یا آن‌ها را به مکان‌های دیگر منتقل کنید.
مثال:
cp file.txt /home/user/Backup/
این دستور فایل file.txt را به دایرکتوری Backup کپی می‌کند.
4. دستور mv
دستور mv برای انتقال و همچنین تغییر نام فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود. با این دستور می‌توانید فایل‌ها را به مکان‌های دیگر منتقل کرده یا نام آن‌ها را تغییر دهید.
مثال:
mv oldname.txt newname.txt
این دستور نام فایل oldname.txt را به newname.txt تغییر می‌دهد.
5. دستور rm
از پرکاربردترین دستورهای سرور rm برای حذف فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود. این دستور به دقت و احتیاط نیاز دارد، زیرا فایل‌های حذف‌شده معمولاً قابل بازیابی نیستند.
مثال:
rm file.txt
این دستور فایل file.txt را حذف می‌کند. برای حذف دایرکتوری‌ها از گزینه -r استفاده کنید:
rm -r foldername
6. دستور mkdir
دستور mkdir برای ایجاد دایرکتوری‌های جدید استفاده می‌شود. با این دستور می‌توانید ساختار پوشه‌های خود را مدیریت کنید.
مثال:
mkdir new_folder
این دستور یک دایرکتوری جدید به نام new_folder ایجاد می‌کند.
7. دستور chmod
دستور chmod برای تغییر مجوزهای دسترسی به فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود. با استفاده از این دستور می‌توانید تعیین کنید که کدام کاربران و گروه‌ها به فایل‌ها دسترسی داشته باشند.
مثال:
chmod 755 script.sh
این دستور مجوزهای فایل script.sh را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که مالک آن تمام مجوزها را داشته باشد و سایر کاربران فقط اجازه خواندن و اجرا داشته باشند.
8. دستور chown
دستور chown برای تغییر مالکیت فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود. این دستور به شما امکان می‌دهد تا مالک فایل را به کاربر یا گروه دیگری تغییر دهید.
مثال:
chown user:group file.txt
این دستور مالکیت فایل file.txt را به کاربر و گروه مشخص‌شده تغییر می‌دهد.
9. دستور top
دستور top برای نمایش فرآیندهای در حال اجرا و استفاده از منابع سیستم به صورت زنده استفاده می‌شود. این ابزار به مدیران سیستم کمک می‌کند تا عملکرد سیستم را نظارت کنند.
مثال:
top
با وارد کردن این دستور، لیستی از فرآیندها و اطلاعات مربوط به استفاده از CPU و حافظه نمایش داده می‌شود.
10. دستور df
دستور df برای نمایش اطلاعات مربوط به فضای دیسک استفاده می‌شود. این دستور به شما کمک می‌کند تا بفهمید که چقدر از فضای دیسک شما استفاده شده و چقدر باقی مانده است.
مثال:
df -h
با این دستور، فضای دیسک به صورت خوانا برای انسان نمایش داده می‌شود.
11. دستور du
یکی دیگر از پرکاربردترین دستورهای سرور ، du برای بررسی فضای دیسک مصرفی توسط فایل‌ها و دایرکتوری‌ها استفاده می‌شود. این دستور به شما کمک می‌کند تا بفهمید کدام فایل‌ها بیشترین فضا را اشغال کرده‌اند.
مثال:
du -sh *
این دستور فضای دیسک مصرفی هر فایل و دایرکتوری در دایرکتوری فعلی را نمایش می‌دهد.
12. دستور grep
دستور grep برای جستجو در محتویات فایل‌ها استفاده می‌شود. این دستور به شما کمک می‌کند تا متن خاصی را در فایل‌ها پیدا کنید.
مثال:
grep "search_term" file.txt
این دستور به شما امکان می‌دهد تا تمام خطوطی که شامل “search_term” هستند را در فایل file.txt پیدا کنید.
نتیجه‌گیری
آشنایی با پرکاربردترین دستورها در سرور لینوکس به شما این امکان را می‌دهد که به‌طور مؤثرتری با سیستم‌عامل کار کنید و مدیریت بهتری بر روی سرور خود داشته باشید. این دستورات پایه‌ای، ابزارهای قدرتمندی برای انجام وظایف مختلف هستند و تسلط بر آن‌ها می‌تواند به شما در بهبود کارایی و عملکرد سیستم کمک کند.
یادگیری و استفاده صحیح از این دستورات می‌تواند به شما در کارهای روزمره‌تان در مدیریت سرور کمک شایانی کند. با این حال، تجربه عملی و تمرین مداوم نیز کلید موفقیت در کار با لینوکس است.
